EN
A. Hướng dẫn các bài luyện tập sau khi mổ thoát vị đĩa đệm
Tất nhiên việc lựa chọn các bài tập sau khi mổ thoát vị đĩa đệm như thế nào để mang lại hiệu quả cao trong việc điều trị và hạn chế rủi ro có thể xảy ra đối với cột sống và đĩa đệm là điều người bệnh hết sức lưu tâm. Bởi chỉ một chút sơ suất nhỏ, bệnh có thể chuyển biến theo chiều hướng xấu.
Chính vì vậy, để bảo vệ tốt cho sức khỏe của bản thân và giúp điều trị bệnh hiệu quả nhất, các bạn hãy tham khảo các bài tập sau khi mổ thoát vị đĩa đệm do Tiến sĩ, bác sĩ Dương Đình Toàn (Khoa vật lý trị liệu – Phục hồi chức năng bệnh viện Việt Đức) hướng dẫn.
1/ Các bài tập sau khi mổ thoát vị đĩa đệm chuyên biệt khi nằm viện
Sau khi trải qua ca phẫu thuật, người bệnh thường có thời gian nghỉ ngơi ngay tại giường bệnh để được bác sĩ theo dõi xem có các dấu hiệu bất thường nào xảy ra không.Khi nằm trên giường nghỉ, bác sĩ khoa vật lý trị liệu cũng sẽ hướng dẫn một vài động tác phù hợp với tình trạng sức khỏe của bệnh nhân để giúp bệnh hồi phục nhanh chóng.
Bài tập trị liệu sau nửa ngày mổ
Do mới mổ xong, bệnh nhân còn rất yếu và sau khi thuốc tê hết tác dụng, cơn đau nhức tại vết mổ sẽ bắt đầu xuất hiện. Do đó, thay vì nằm và đợi cơn đau thuyên giảm, các động tác tập luyện thở bằng bụng ngay tại giường bệnh sau đây sẽ giúp bạn khắc phục cơn đau hiệu quả
Cách thực hiện đơn giản như sau:
- Đầu tiên, người bệnh nằm ngửa trên giường và hai chân chống xuống giường.
- Lúc này, bạn đặt hai tay lên bụng và đan lại với nhau.
- Tiếp đến, các bạn hít vào bằng mũi một cách từ từ sao cho bụng hóp lại rồi sau đó tiến hành thở ra nhẹ nhàng bằng miệng.
- Trong quá trình thở ra, bạn dùng tay ấn lên trên bụng và thấy bụng vẫn phồng lên.
- Các bạn nên duy trì động tác hít vào và thở ra ít nhất 5s.
- Thực hiện với khoảng thời gian 10 phút trên một lần và áp dụng đều đặn 4 lần/ ngày trong thời gian này, bệnh sẽ mau chóng bình phục.
Bài tập trị liệu sau khi mổ 1 ngày
Sau khi mổ một ngày, cơ thể người bệnh thường có tiến triển tốt hơn so với lúc mới mổ xong. Khi đó, bệnh nhân có thể vận động nhẹ nhàng các khớp gối, chân và háng. Vì vậy, các bài tập sau khi mổ thoát vị đĩa đệm dành cho người bệnh ở giai đoạn này sẽ giúp bệnh hồi phục theo hướng tích cực hơn.
+ Bài tập vận động 2 chân:
- Người bệnh nằm ngửa trên giường và tiến hành thực hiện động tác gập duỗi các ngón chân và cổ chân.
- Tiếp đến, các bạn tiếp tục gập duỗi đến khớp gối và khớp háng.
- Với các bài tập này, người bệnh có thể tiến hành nhiều lần trong ngày. Tuy nhiên, các bạn nên thực hiện động tác một cách chậm rãi và nhẹ nhàng, không cần nhanh chóng.
Bài tập trị liệu vận động hai chân sau khi mổ 1 ngày
+ Bài tập nằm nghiêng và lăn lật:
- Với bài tập này, người bệnh nằm ngửa trên giường và chống hai chân xuống giường.
- Sau đó, các bạn thực hiện động tác duỗi thẳng chân trái và đưa tay phải sang bên trái và từ từ nghiêng người sang trái.
- Tiếp đến, bạn đưa người trở lại vị trí ban đầu và thực hiện thao tác tương tự bên còn lại.
- Thực hiện các động tác này thường xuyên và đều đặn mỗi ngày giúp lấy lại sức khỏe cho cơ lưng và giúp giảm đau hiệu quả.
+ Thực hiện bài tập ngồi dậy
Đối với bài tập này, người bệnh cần có sự hỗ trợ của đai lưng để tránh gây tổn thương cho đĩa đệm và cột sống. Để thực hiện, người bệnh nằm nghiêng sang một bên và đưa hai chân ra ngoài mép giường. Sau đó, dùng hai tay chống xuống giường và đẩy nhẹ nhàng để người nhổm dậy. Thực hiện động tác này 2 – 3 lần trong ngày một cách chậm rãi, giúp thời gian bình phục diễn ra nhanh hơn.
Bài tập ngồi dậy này có thể áp dụng cho những bệnh nhân có sức khỏe ổn định sau ngày đầu tiên mổ. Tuy nhiên, các bạn nên thực hiện với khung tập và cần có sự giúp đỡ của người nhà hoặc nhân viên điều dưỡng.
+ Bài tập trị liệu vận động sau khi bệnh nhân đã ngồi vững
Người bệnh thả hai chân xuống giường và thực hiện các động tác như gấp duỗi cổ chân, ngón chân và khớp gối. Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng có thể thực hiện các thao tác nâng và hạ chân.
Bên cạnh các bài tập nêu trên, khi khung xương người bệnh ổn định, người bệnh có thể tập đi lại với khung tập và đừng quên có người thân hoặc nhân viên chăm sóc bên cạnh.
Lưu ý:
- Các bài tập sau khi mổ thoát vị đĩa đệm thường được thực hiện 2 – 3 lần trong ngày và mỗi lần nên thực hiện lặp lại các thao tác 20 lần.
- Bên cạnh đó, người bệnh nên nghỉ ngơi vài phút, ít nhất 1 – 2 phút khi cảm thấy mệt và tuyệt đối không được tập luyện quá sức. Điều này có thể dẫn đến tai hại, bệnh không khỏi mà thời gian hồi phục bệnh diễn ra dài hơn.
- Mặt khác, khi thực hiện động tác phục hồi chức năng, bệnh nhân nên tuân thủ tuyệt đối yêu cầu của kỹ thuật viên vật lý trị liệu.
Bài tập trị liệu sau mổ 2 – 3 ngày
Trong giai đoạn này, người bệnh đã dần ổn định sức khỏe và có thể đi lại nhẹ nhàng nhờ sự trợ giúp của khung tập và người nhà. Tuy nhiên, việc tập đi lại còn phụ thuộc vào sức khỏe cũng như khả năng của từng người. Do đó, bệnh nhân không nên tập luyện quá sức tránh gây ảnh hưởng xấu đến cột sống, đĩa đệm và sức khỏe.
Thông thường, sau giai đoạn mổ 2 – 3 ngày đối với mổ nội soi và một tuần đối với mổ hở, sức khỏe của người bệnh đã ổn định. Vì vậy, bác sĩ sẽ xem xét nếu không có bất kỳ biến chứng nào sau mổ, bệnh nhân có thể xuất viện và về nhà. Nhưng để bệnh nhanh chóng bình phục như ban đầu và người bệnh mau chóng trở lại các hoạt động sinh hoạt thường ngày, bệnh nhân cũng cần áp dụng các bài tập sau khi mổ thoát vị đĩa đệm tại nhà sau đây.
2/ Bài tập sau khi mổ thoát vị đĩa đệm chuyên biệt khi về nhà
Về nhà không có nghĩa là bạn không cần phải tập luyện nữa mà đây chính là khoảng thời gian cơ thể hồi phục và bạn cần tập luyện tích cực các bài tập phục hồi chức năng để giúp bệnh bình phục nhanh và giảm thiểu các rủi ro sau này.
Động tác trị liệu tại nhà 1: Co chân
Sau khi về nhà, hệ khung xương và sức khỏe đã bình phục nhưng các bạn cũng nên hạn chế vận động mạnh gây hại cho cột sống. Tuy nhiên, các động tác dễ dàng thực hiện và an toàn, bệnh nhân có thể thực hiện ngay tại giường như co chân sẽ giúp bệnh tiến triển tốt hơn và cải thiện hệ xương khớp. Nhưng trong quá trình tập, các bạn nên lưu ý mang đai thắt lưng khi tập và không được tập quá sức.
Động tác co chân được thực hiện ngay tại giường giúp hệ xương khớp được dẻo dai và linh hoạt hơn.
Thực hiện như sau:
- Nằm thẳng lưng trên giường sao cho hông và phần lưng thẳng.
- Các bạn nâng chân lên và gập đầu gối lại với nhau rồi dùng bàn tay ôm kéo sát vào bụng.
- Giữ nguyên tư thế trong 10 giây hoặc 10 nhịp đếm rồi từ từ buông ra và đưa về tư thế ban đầu.
- Lặp lại động tác 10 – 12 lần và thực hiện thao tác tương tự với chân ngược lại.
Bài tập trị liệu tại nhà 2 : Đi bộ
Đi bộ là một trong những bài tập sau khi mổ thoát vị đĩa đệm giúp người bệnh hồi phục sức khỏe hiệu quả nhất. Vì thế, sau khi xuất viện, bác sĩ thường khuyên bệnh nhân không nên nằm nhiều trên giường mà hãy tập đi bộ. Các bạn có thể tập đi bộ trong phòng với bước đi nhẹ nhàng, chậm rãi, và luôn giữ thẳng lưng, không chỉ giúp tinh thần thoải mái mà còn giúp cơ thể khỏe mạnh hơn. Đồng thời, đi bộ giúp toàn bộ hệ gân, cơ bắp được hoạt động và trở nên dẻo dai, linh hoạt hơn.
Bài tập trị liệu tại nhà 3: Tư thế xe đạp
Với động tác này người bệnh nằm tập ngay tại giường, giúp xương khớp dẻo dai, săn chắc và đàn hồi. Bên cạnh đó, chân, bụng và hông cũng được tác động nên giúp tăng cường sức khỏe cho hệ cơ gân tại các vùng này.
Cách thực hiện như sau:
- Các bạn nằm trên giường và duỗi thẳng hai chân, hai tay đặt xuôi theo thân người, cơ thể thả lỏng sao cho bạn cảm thấy thoải mái nhất rồi hít vào và thở ra một cách nhịp nhàng và đều đặn.
- Sau đó, bạn đặt hai tay dưới đầu rồi co hai chân lại và đưa lên trên không trung sao cho bắp đùi vuông góc với mặt đất và bắp chân song song với mặt đất.
- Tiếp đó, các bạn thực hiện động tác đạp chân giống như đạp xe đạp.
- Trong quá trình đạp xe đạp, các bạn nên thực hiện động tác nhẹ nhàng, không nên gấp gáp, khi thấy mỏi nên dừng lại không nên gắng gượng quá sức tránh gây hại cho cột sống.
Với các bài tập sau khi mổ thoát vị đĩa đệm tại giường bệnh và tại nhà trên đây sẽ giúp bạn hồi phục bệnh trong thời gian sớm nhất. Tuy nhiên, để đạt được kết quả điều trị tốt, người bệnh cần tuân thủ nguyên tắc và yêu cầu thực hiện của bác sĩ chuyên khoa.
B. Lời khuyên cho người bệnh sau mổ thoát vị đĩa đệm
Ngoài tập luyện các bài tập sau khi mổ thoát vị đĩa đệm chuyên biệt, người bệnh cũng cần thay đổi thói quen sống kết hợp với chế độ ăn khoa học và có cách chăm sóc tốt để giúp bệnh mau hồi phục và không tái phát trở lại.
- Sau khi phẫu thuật xong người bệnh cần có thời gian nghỉ ngơi ít nhất là từ 3 tháng đến 1 năm để bệnh có thể hoàn toàn bình phục.
- Mặt khác, bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể sau khi mổ là điều cần thiết. Bởi đây là giai đoạn cơ thể cần nhiều dưỡng chất để tái tạo và hồi phục xương khớp. Người bệnh nên tăng cường bổ sung hàm lượng canxi và vitamin cho cơ thể nhất là vitamin D, C và K2. Bởi chúng giúp chuyển hóa và hấp thụ canxi tốt, chống lão hóa và ngăn ngừa hiện tượng loãng xương.
- Bên cạnh đó, số lượng và thời gian tập các bài tập sau khi mổ thoát vị đĩa đệm còn phụ thuộc vào sức khỏe cũng như tình trạng bệnh của từng người. Do đó, người bệnh nếu cảm thấy cơ thể quá yếu thì nên tập ít rồi sau đó hãy tăng dần lên. Tuyệt đối không nên tập quá sức khiến vết mổ còn viêm dẫn đến tình trạng viêm nặng và gây nhiễm trùng.
- Đối với trường hợp vết mổ đã lành và bình phục hoàn toàn, bệnh nhân nên tham gia các môn thể thao tốt cho xương khớp như đi bộ, xe đạp, yoga,… giúp ngăn ngừa tình trạng tái phát thoát vị đĩa đệm.
- Luôn giữ tinh thần thật tươi vui và lạc quan giúp làm tăng khả năng hồi phục bệnh.
Các bài tập sau khi mổ thoát vị đĩa đệm nếu trên đây không chỉ đơn giản, dễ tập mà còn tốt cho xương khớp, giúp điều trị bệnh hiệu quả. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và khung xương, tốt nhất bạn vẫn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên khoa vật lý trị liệu – phục hồi chức năng.